Crossover và những điều bạn cần biết

05-01-2018, 2:02 pm

1- Khái niệm crossover là gì ?

- crossover là Mạng phân chia tần số, là khía cạnh cơ bản quan trọng để thiết kế và điều khiển loa.

- crossover có thể có hai dạng thức cơ bản. Crossover thụ động (passive) (high-level), được thiết kế để hoạt động ở output của ampli công suất, và thường tích hợp vào trong thiết kế thùng loa và Crossover chủ động

Crossovers DBX 223XS

2- Các dạng cơ bản của crossover

- Crossover chủ động (active) hay điện tử-electronic (low-level) được chèn vào đường tín hiệu trước ampli công suất, cung cấp cho những channel của ampli công suất từng output riêng biệt. Sự lựa chọn giữa crossover chủ động hay thụ động quan trọng ở những điều sau đây: Crossover chủ động thường hiệu quả và linh hoạt hơn. Ở hệ thống cấp độ thấp hay vừa phải, crossover thụ động, ít tốn kém và dễ sử dụng hơn.

- Thiết bị crossover liên quan đến hai hay nhiều bộ lọc (filter), xác định giải tần số nào được mỗi thiết bị loa nhân bản lên. Mỗi điểm crossover (điểm giao nhau) liên quan đến mạng low-pass và high- pass làm việc cùng nhau để giới hạn rất nhiều giải tín hiệu đặc biệt sẽ gởi đến cho mỗi output.

- Ý tưởng về một band crossover dừng lại ở một tần số cụ thể và đơn giản là không cho phép bất cứ tín hiệu nào vượt quá tần số đó, thường gọi là bộ lọc tường đá (brick wall filter). Mặc dù những kỹ sư âm thanh kinh nghiệm đã cười rất nhiều về quan niệm tường lọc, lý tưởng lý thuyết này khó thể đạt trong thế giới thực mặc dù vài mạch hiện đại đã đạt đến gần đáng ngạc nhiên.

- Độ dốc của crossover luôn thoai thoải, những độ dốc này xác định bằng mạch điện, và có khoảng cách 6dB. Độ dốc crossover thường gặp là 6dB/octave, 12dB/octave, 18dB/octave, 24dB/octave, hay tương ứng là 1st-order, 2nd-order, 3rd-order và 4th-order. Một crossover 6dB/octave thụ động liên quan đến cuộn cảm (coil) và tụ điện đơn giản, có những thông số phù hợp với tần số crossover và trở kháng (impedance) của những driver. Lọai cao cấp hơn hơn liên quan đến mạch ngày càng phức tạp. Mạch lọc đặc biệt được thiết kế cao đến bậc thứ 10 (60dB/oct), đôi khi cũng sử dụng ngay cả bậc cao hơn (phổ biến nhất là sử dụng kết hợp với bộ chuyển đổi digital-to-analog dùng cho thiết bị hiệu ứng và delay line).

Crossovers DBX 223S

- Nhưng hiện nay crossover hiếm khi sử dụng bộ lọc trên 24dB/octave. Tương lai sẽ ra sao, ai biết được? Crossover digital tại giáo trình này đang bắt đầu được bán trên thị trường cố độ dốc lên đến 90dB/octave (loại tường gạch nghiêng), và nó vẫn còn đang được tranh luận là có cần hay không những độ dốc triệt để là ưu điểm đáng kể (mặc dù driver tần số cao chắc chắn thích nó).

- Bộ lọc crossover độ dốc càng cao, càng ít có sự chồng chéo trong khu vực crossover. Có liên quan tới vài yếu tố thực tế ở đây. Việc hạ thấp độ dốc, ít bảo vệ driver trong giải tần thấp nhất nơi nó đang có nguy cơ bị áp lực (overstress) và chồng chéo lên nhau nhiều hơn trong giải giữa những giải lân cận. Trong khu vực chồng chéo, đôi khi rộng đến vài octave, trong nhiều trường hợp, hai giải có thể can thiệp vào công việc của nhau. Mặt khác, độ dốc cao có nhiều khuynh hướng dịch phase những tín hiệu output của những band liền kề và trong khu vực giao nhau (crossover). (Để làm cho vấn đề phức tạp hơn, lượng dịch phase còn thay đổi theo tần số).

- Crossover xử lý điều khiển (Processor-controlled crossover), có sẵn từ vài hãng sản xuất với giá tương đối cao, thiết kế sử dụng điểm crossover nổi (floating) để thích ứng gần như tức thời với những thay đổi năng động của chương trình bất cứ khi nào hệ thống gần đến tối đa khả năng của nó. Đây là những phần sẽ tiếp tục mô tả trong chương 14.

Những sản phẩm Crossovers đang được bán tại jblvietnam.vn:

>>Crossovers DBX 234S

>>Crossovers DBX 223S